Semantisch zoeken

Uit Tijdbalk Amersfoort
Ga naar:navigatie, zoeken
Van Tot Gebeurtenis
1410 Baarn sluit verdrag van onderlinge hulp
1410 Inwijding Sint Aegtenkapel
1411 Geldersen belegeren de stad
1411 Oudste vermelding Langegracht
1411 Eerste vermelding Heilige Geestgasthuis
1414 Tinnenburg voor het eerst genoemd (thans Muurhuizen nr. 25)
1416 Oudste vermelding Vijver en Twystraat, een verdwenen straat tussen Vijver en Havik (of Achter Oude Raadhuis)
1417 Stad belegerd door de Geldersen
1420 Oudste vermelding van de Stoofstraat
1420 Hertog Reinout van Gelre belegert de stad, Bisschop Frederik III van Blankenheim ontzet de stad
1421 De Amersfoorters, samen met de Utrechters, branden het dorp Ede plat
1422 Zusterklooster van Sint Barbara gesticht aan de Herenstraat
1423 Oudste vermelding Hellestraat
1424 Amersfoort aan de Geldersen overgeleverd door Bisschop Zweder van Kuilenburg
1427 Eerste vermelding (in stadsrekening) van Koppelpoort
1427 Oudst overgeleverde stadsrekening (van de Cameraar)
1427 Stad belegerd door Philips van Bourgondië (de Goede); drie bestormingen, waarna ontzet door Utrecht
1428 1517 Heerschappij van de Bourgondiërs
1434 Plompetoren ingericht als gevangenis, daarom ook Dieventoren genoemd
1435 Oudste vermelding van Goetschalckstraat, later Valkestraat
1436 Oudste vermelding over het schoonhouden van de openbare ruimte
1436 Oudste datum waarop gilden in de stad worden genoemd
1438 1439 Pestepidemie (2e)
1443 Baarn helpt met voltooiing bouw van de tweede muur, lengte 70 m; daardoor recht op toegang tot stad bij nood
1444 Geertgen Arents, uit Nijkerk/Duist, gooit Mariabeeldje in de gracht bij de Kamperbuitenpoort
1444 Griet Albert Ghisen vindt, na een droom, een Mariabeeldje onder het ijs van de gracht
1444 Vondst Mariabeeldje aanleiding vergroting Onze Lieve Vrouwekapel en bouw van de Onze Lieve Vrouwetoren
1444 Kapel in de Kamp (later Beestenmarkt) voor seculieren, uitgebouwd tot klooster door de broeders van Sint Jan
1445 Gemeentelijke verordening vuilnis naar midden van de Hof te vegen, waar een paal stond als markering
1447 Eerste vermelding van De Pothbroeders
1450 Besluit stadsbestuur tot hier en daar aanbrengen bestrating
1450 1500 Uitbreiding van de Onze Lieve Vrouwekapel tot de Onze Lieve Vrouwekerk (een kruiskerk)
1451 Bouw nieuwe (tweede) stadsmuur voltooid, 2850 meter; oppervlakte stad 68 hectare
1455 Utrechtsestraat van buiten door vijand in brand geschoten en afgebrand
1455 1456 Opvolgingsstrijd Bisschoppen, Amersfoort koos voor David van Bourgondië en niet voor Gijsbert van Brederode
1455 1459 Pestepidemie (3e)
1457 "die van Utrecht" belegeren de stad (n.a.l.v. conflict over opvolging Bisschop Rudolf van Diepholt)
1457 Stad betrok 700.000 bakstenen uit Kampen voor bouw stadsmuren en torens
1457 Bekend dat waker op toren Sint Joriskerk wacht hield; Dolleklok uit 1489 was storm- en alarmklok
1457 Ambt Torenwachter voor het eerst in stadsrekeningen vermeld
1460 De Pothbroeders beheren het "Wandelhuis", achter de Heilige Geestkapel, voor arme reizigers
1462 Oudste vermelding straatnaam Hof
1463 Opvallend veel moorden in de stad; maatregel: "messenmaat"
1467 1474 Pestepidemie (4e)
1472 Franciscaner Minderbroeders krijgen beschikking over stuk grond aan Westsingel
1472 De Observanten wordt toestemming verleend om een convent te bouwen
1473 De naam Eem kwam ook voor in het zuiden van de Gelderse Vallei
1473 1483 De natuurlijke waterloop "De Kromme Eem" is vanaf 1473 vergraven tot de Bisschop Davidsgrift
1477 Overstroming in Amersfoort (1477)
1479 Franciscaner Minderbroeders bouwen kapel voor Observantenklooster
1479 Celzusteren vestigen zich, uit Amsterdam, op plaats van Mariënhof tot 1547
1480 Onze Lieve Vrouwetoren ongeveer deze tijd gereed; aanvang bouw in 1457
1481 Inwoners Baarn vinden toevlucht in Amersfoort na kerstbrand in Baarn
22 september 1481 Op Sint Mauritiusdag wordt een leger van ruim 400 Amersfoorters bij Scherpenzeel verslagen
1483 Bisschop David van Bourgondië verdreven uit Utrecht, gevangen in gedeelte van Fransicanenklooster, latere Doelen
1488 Uitvaardiging van de Ordonnantie op de Admiraliteit door Maximiliaan van Habsburg/Oostenrijk
1492 Belegering door Wittenhorst, generaal van Maximiliaan van Oostenrijk, afgeslagen
1492 Naam 't Sluisje vermeld, als nog niet overkluisde doorgang tussen Weverssingel en Havik (thans Muurhuizen nr. 199)
1493 1495 Pestepidemie (5e)
1495 Stadsbrand; Sint Aegtenkapel bleef door inspanningen van de kloosterlingen gespaard
1495 Eerste vermelding van het Pesthuis
1496 Oudste bekende transportakte waarin de bewoners van het `Secretarishuisje` worden genoemd
1500 Sint Rochuskapel gesticht
1500 Verhuizing van de Pothbroeders naar de Coninckstraat/Pothstraat
1501 Besluit stadsregering om de strook (nieuwe) grond van de gedempte binnenste van de twee grachten, te verkopen
1506 1555 Regeerperiode van Karel V (1500-1558)
1513 Rodetorenpoort verkocht aan particulieren
1517 Het Sticht erkent Karel V als landsheer
1520 Papenhofstede door stadsbrand verwoest; groot deel stad verwoest
1520 Schilder Lambert van Oort (ook van Noort genoemd) in Amersfoort geboren († 1571 te Antwerpen)
1521 Karel V voert de Karolus-gulden in
1523 Karel V verleent een bierprivilege aan de stad Amersfoort
1525 1526 Pestepidemie (6e)
1528 Karel V verstevigt centraal gezag en dwingt Bisschop Hendrik II van Beieren tot alleen geestelijke zaken
1528 Margaretha van Oostenrijk landvoogdes
1528 De Geldersen leggen het klooster "Vredendael" bij Amersfoort in de as
1529 Broeders moeten het Sint Jansklooster verlaten op verdenking van ketterij
1529 Bestrijding van de Lutherij in Amersfoort
1530 Mandaatshuisje ongeveer in 1530 gebouwd, verblijfplaats Kapittelheren Sint Joriskerk
1530 Mandaatshuisje gebouwd, verblijfplaats Kapittelheren Sint Joriskerk
1532 Overstroming in Amersfoort (Allerzielenstorm)
1534 Sint Joriskerk heeft huidige vorm van Hallenkerk gekregen
1536 Mislukte aanslag op de stad door de Hertog van Gelre (Karel van Egmond)
1536 Stadhuisactiviteiten geconcentreerd op de Hof (betreft nieuwbouw van de zetel van de schepenbank, het gerecht)
1539 Landvoogdes Maria van Hongarije bezoekt Amersfoort
1540 Waag wordt voor het eerst genoemd, mogelijk gevestigd in het eerste stadhuis
1543 Maarten van Rossum in de stad (tot 1543 streed hij voor Gelre, daarna aan de zijde van Karel V)
1543 Spaans Gelre na 1543
1544 Karel V ontneemt de stad een aantal voorrechten i.v.m. gemak waarmee Maarten van Rossum binnen viel
1547 Overdracht opstallen en grond door Celzusteren aan kloosterlingen van "Mariënhof" uit de Birkt bij Soest
1547 Celzusteren betrekken deel van de Armen de Poth (vandaar aldaar de naam Celzusteren kamer)
14 september 1547 Johan van Oldenbarnevelt geboren (omgeving van de Kortegracht?)
1549 Filips (later II) bezoekt, als kroonprins, Amersfoort; Filips volgt in 1555 Karel V op
1550 Stichting huis voor arme weeskinderen aan de Cingel (Singel/het huidige 't Zand)
1550 Gilbert van Schoonbeke krijgt octrooi van Karel V voor graven van kanaal van Amersfoort naar de Emmikhuizerberg
1551 Een klein aantal Begijnen gaat wonen in het Bagijnhof aan Vijver/Viver, tot 1617
1552 Overstroming in Amersfoort (1552)
1553 1558 Pestepidemie (7e)
1554 Einde van de gevangenis onder het stadhuis; de Dieventoren wordt de enige gevangenis van de stad
1555 Eem (uit)gegraven van Koppelpoort tot de Melm; voordien overlading van vracht op/van kleine schepen bij de Melm
1555 Staking van wevers en vollers
1555 Musicus Joannes Tollius in Amersfoort geboren († ca. 1620 te Kopenhagen)
1556 Van Oldenbarnevelt woont van 1556-1564 in "Bollenburgh", Muurhuizen nr. 19ab
1557 Amersfoort koopt van koning Filips II een gebied op de Soesterheide
1559 Met de bul "Super Universas" voorzag paus Paulus IV in een nieuwe bisschoppelijke indeling van de Nederlanden
1559 Sint Elisabeth Gasthuis / Ziekenhuis gesticht; in 1577 door de stad erkend
1560 Aanaarden binnenzijde van de stadsmuren
1563 Steven van der Hag(h)en geboren in Amersfoort († 1624), zeevaarder, 1603 in dienst VOC
1565 1567 Pestepidemie (8e)
1568 Pieter Both geboren in Amersfoort († 1615), eerste Gouverneur-Generaal van Nederlands Indië (1610-1614)
1570 Stadsplattegrond gemaakt door Jacob van Deventer (i.o.v. Filips II)
1570 Overstroming in Amersfoort (Allerheiligenvloed)
1571 Dubbele sluizen in Spui gebouwd (schutten van boten mogelijk geworden)
1572 Geuzen bezetten tijdelijk de stad, plundering kerken en beeldenstorm; daarna stad katholiek en aanvaarding Filips II
1573 Stichting gasthuis in de Langestraat uit nalatenschap van Wouter, Heer van Blokland en zijn vrouw Johanna Piek
1575 "Bollenburgh" door de stad aangekocht, wordt Stads lint- en spinhuis, opgeheven in 1642; thans Muurhuizen nr. 19
1579 Unie van Utrecht, een verbond van de voornaamste noordelijke gewesten in de strijd tegen Filips II
1579 Reformatie in Amersfoort (Alteratie/wetsverzetting)
1579 Einde Sint Jansconvent
1579 Vanaf 1579 Sint Aegtenkapel in gebruik bij gemeente (opslagplaats, pakhuis en tabaksdepot)
1579 Stad neemt Observantenklooster over; deel oefenplaats schutterij (Doelen) rest o.a. stadsgeneesheer en glasblazerij
1580 Openbare uitoefening van de mis door Rooms Katholieken werd verboden
15 maart 1580 Sint Joriskerk komt aan de gereformeerden; College van Regenten beheert namens de stad gebouw en financiën
1581 "Plakkaat van Verlatinge", afzwering van Filips II door de Staten Generaal der opstandige Nederlandse gewesten
1582 Gregoriaanse tijdrekening wordt ingevoerd; voor die tijd gold (in "Europa") de Juliaanse tijdrekening
1582 Bank van Leening of lommerd voor het eerst genoemd
1582 Overstroming in Amersfoort (1582)
1586 1587 Engelse Kerkhof op hoek van Sint Agathastraat en Singel, aan de zijde van het Sint Aegtenklooster
1587 Accijnsmeestershuisje in de Langestraat tegen de Sint Joriskerk gebouwd
1594 Vergraven van singel van de dubbele gracht en start aanleg van drie grote en zeven kleine bastions
1594 Aanpassing vesting door Adriaen van Alckmaer
1595 Wateroverlast door breuk in de Grebbedijk
1597 1605 Pestepidemie (9e)
1600 Stad werd voorzien van enkele bastions (restanten: Achter Davidshof en joodse begraafplaats Bloemendalsestraat)
1600 Schilder Simon Henricx in Amersfoort geboren († 1630)
1600 Schilder Paulus Bor in Amersfoort geboren († 1669)
1600 Schilder Matthias Stom (of Stomer) is (mogelijk) in Amersfoort geboren († na 1650 op Sicilië)
1601 Nieuw uurwerk (horologie) in de OLV-toren geplaatst, met twee wijzers aan de oost- en westzijde
1602 Laatste begraving bij Sint Joriskerk (latere Groenmarkt)
1608 Boterbeurs/Boterwaag/Boterhal/Koopmansbeurs bij Sint Joriskerk gebouwd
1612 Burgerweeshuis verhuist van de Cingel (Singel/het huidige 't Zand) naar Mariënhof
1613 1614 Verbetering waterafvoer naar zee en van de bevaarbaarheid van de Eem
1614 Door het Brouwersgilde een gebrandschilderd raam aan de Sint Joriskerk aangeboden
1614 De Heren Staten van Utrecht resideren enige tijd in de Statenkamer in de Herenstraat
1614 Schilder Gerrit Laurenszoon van Stellingwerff in Amersfoort geboren († 1659)
1615 Tabaksverwerking en tabakshandel begonnen in Amersfoort
4 juni 1616 De Staten van Utrecht stichten het heemraadschap de Rivier de Eem
1618 Poortje aangebracht tussen Kleine Spui en Kleine Koppel (jaagpad naar de Melm)
1620 Doorbraak stenen beer in Stadsbuitengracht tussen de monding Oude Eem en de Grote Eem
1623 1631 Pestepidemie (10e)
1625 Jacob van Campen erft Randenbroek van zijn in 1625 overleden moeder
1627 Schilder Matthias Withoos in Amersfoort geboren († 1703 te Hoorn)
1629 Amersfoort door keizerlijke troepen belegerd en ingenomen door Graaf Montecuccoli; stad weer enkele dagen rooms
1630 1657 Schilder/bouwmeester Jacob van Campen woont in Randenbroek
1630 1640 Ontstaan 't Zand; deel Singel (Varkenssingel of Sint Aegtensingel, gegraven bij bouw eerste muur), gedempt
1630 Oprichting van het Sint Lucasgilde; opgeheven in 1796
1630 Schilder Thomas van Veenendaell in Amersfoort geboren († na 1673)
1634 1638 Pestepidemie (11e)
1635 Notenbomen geplant aan 't Zand
1635 Remonstrantse kerkje in Vijver; tot 1883
1636 50 tabakstelers rond Amersfoort, in 1670, 120 en in 1680, 200
1640 Prins Frederik Hendrik krijgt onderdak in de Doelen (ook reeds in 1630 onderdak aldaar gehad)
1640 Marten Codde begint lakenfabriek in Sint Agathaklooster
1640 Verblijf van filosoof René Descartes (1596-1650) in Amersfoort
1640 Hoogwater rond Amersfoort
1641 Verbetering aan het uurwerk van de OLV-toren en twee nieuwe wijzers geplaatst aan de nog lege zuid- en noordzijde
1641 Lazarushuis of Melatenhuis wordt gesloten
1643 Extreem hoge waterstand in de stad
1643 Grondwerk van de schotbalksluis bij de Grote Koppelpoort spoelt weg
1645 Overstroming, brug voor de Grote Koppel werd weggeslagen
1645 Bouw Sint Agatha- of Pispoortje (aan het einde van de Sint Agathastraat)
1645 Verbod op het bouwen van houten voorgevels aan huizen
1646 Bouw Heren- of Schoolpoortje (tussen Monnikendam en Andriespoort)
1646 Bouw volmolen bij Koppelpoort (in 1391 is reeds watermolen op deze plaats vermeld)
1647 Nederzetting "Amersfoort" gesticht op Long Island door emigranten ("New York" / Noord Amerika)
1648 Sluiting van het Sint Janskerkhof
1648 Laatste stuk kerkhof van de Sint Joriskerk (huidige Groenmarkt) buiten gebruik gesteld
1648 Vrede van Münster, einde aan De Opstand / Tachtigjarige Oorlog (1568-1648)
1649 Rembrandt tekent Westsingel, op weg met zijn vrouw/partner Hendrikje Stoffels naar Bredevoort
1650 Aanleg van de weg van de Utrechtsepoort naar Utrecht via Huis ter Heide ("Wegh der Weegen")
1651 Bliksem in Onze Lieve Vrouwetoren
1651 Overstroming door breuk in Grebbedijk en hoog zeewater
1653 Schilder Jasper (Gaspar) van Wittel in Amersfoort geboren († 1736 te Rome)
1654 De Pothbroeders beëindigen het beheer van het Wandelhuis (sinds 1460)
1655 Gedeelte voormalig Sint Jansconvent (bekend als Sint Janskerkhof) werd Beestenmarkt
1655 VOC-schip "Amersfoort" vertrekt op 10/06/1655 van Vlieland naar Batavia
1655 1660 Pestepidemie (12e)
1656 Schilder Jacob van Staverden in Amersfoort geboren († waarschijnlijk te Rome)
1657 Vishal geplaatst op brug over de gracht bij kruising met Langestraat
1657 Het gedicht "De Nachtegael van Amisfort", zou door Vondel zijn geschreven op Randenbroek
1657 Stadsbestuur besluit dat alle aanwonende eigenaren hun houten werven langs stadsgrachten in steen uitvoeren
13 september 1657 Jacob van Campen op Randenbroek overleden; 22/9 begraven in Sint Joriskerk onder muur-gedenkteken
1658 Bouw van de Koningspoort aan het einde van de Coninckstraat, toegang tot hooibergen voor de boeren
1658 Burgemeester van Amersfoort fungeert als deken van het Kapittel van Sint Joriskerk (tot heden)
1659 De eerste Hemony-klokken van het carillon van de OLV-toren gegoten
1661 Initiatief van Jonker Everard Meijster: Amersfoorters trekken kei van de Berg de stad in
2 december 1661 Joseph Pereira en Emanuel de Tor Alto krijgen als joden, het burgerrecht van Amersfoort
1663 1668 Pestepidemie (13e)
1664 Vernieuwing sluizen, kaden en grondwerk aan het Spui
1667 Laatste pestlijders worden verpleegd in het Pesthuis
1670 De Sefardische joden kopen stukje grond aan de Bloemendalse Buitenpoort om hun doden te begraven
1672 1673 Franse bezetting; tijdelijk weer RK-eredienst in Sint Joriskerk.
1672 Na de inname van de stad door de Fransen in de zomer, vluchtten vele inwoners naar Holland.
1674 1675 Twee jaar een Pensionaris, Ploos van Amstel, in stadsbestuur
1674 De Kei wordt begraven onder de Varkensmarkt; de Kei was al genoemd in een staatsstuk (1545) van Karel V
1678 Katoendrukkerij opgericht; directie/bedrijfsleiding door de Turk of Armeniër, Louis Celebi; hij krijgt het burgerrecht van Amersfoort
1681 Stormvloed bij noordwesterstorm; een of meer doorbraken in de dijken tussen Amersfoort en Coelhorst
1685 Opheffing Edict van Nantes (1598) door Lodewijk XIV, half miljoen Hugenoten verlaten Frankrijk
1686 Heilige Geestkapel van stad aan Lutherse Gemeenschap
1686 Begraven in de Lutherse kerk is toegestaan
1687 Stadsherberg op de Beestenmarkt gebouwd
1687 1710 Waalse kerk (Eglise Wallonne) in Amersfoort
1688 Inrichting van de eerste openbare toiletten in de stad
1700 Aanleg Israëlitische/joodse begraafplaats op bastion Bloemendalsepoort
1702 Overstroming in Amersfoort (1702)
1703 Onrust onder de burgerij (Plooierijen)
1703 Abraham van Bemmel te Amersfoort geboren († 1785 te Amersfoort)
1714 Aanleg schotbalksluis (`Gelderse balken`) in de Westelijke Stadsbuitengracht bij de Kleine Koppelpoort
1715 1751 Mr. Diederik Schagen, secretaris van de stad
1716 Tsaar Peter de Grote krijgt onderdak in de Doelen
1717 Stadskinderhuis gesticht
1720 Tijdens zgn. "speculatieroes" in Nederland plan om door verbreding Eem, van Utrecht havenstad te maken
1724 1725 De Klockman aangebracht in de Sint Joriskerk
1726 "Oud-Katholiek" Seminarie gesticht
8 februari 1727 Synagoge ingewijd; gebouwd in 1726
1731 Drie Nederlanders stichten een (flessen)glasblazerij te Isselt
1735 Er werd begraven in de Sint Janskerk(klooster) tot 1735, het kerkhof was gesloten in 1648
1736 Overloop van de verzakte kade langs de Eem tussen Amersfoort en Coelhorst
1737 Naast de Synagoge (zuidzijde) is een mikwe (ritueel bad) gebouwd, in dienst tot 1943
1 januari 1738 Schip Leusden van de West-Indische Compagnie strandt op zandbank in Marowijnerivier (Suriname)
1739 Afbraak kapel Sint Jansklooster m.u.v. het koor-gedeelte
1740 Schilder Jacobus van de Gumster in Amersfoort geboren (geboortejaar is waarschijnlijk, overlijden onbekend)
1744 Afscheiding van steen op de brug over het Spui bij de Koppelpoort vervangen door een ijzeren afscheiding.
1745 1755 Aanleg van de Grebbelinie
1748 Dichter, auteur en patriot Pieter Pypers (Pijpers) in Amersfoort geboren († Amersfoort, 20 juni 1805)
1753 Schilder Jordanus (van) Hoorn in Amersfoort geboren († 1833)
1755 Mandaatshuisje al bekend als "Onder de Lindeboom"
1755 Haardsteden-register of blaffert uit 1755, met namen van eigenaren van panden in de stad
1758 Laatste houten huis (Kamp nr. 9, met gevelsteen "De Gekroonde El", 1758) wordt afgebroken
1760 Schilder Stephanus Greeve in Amersfoort geboren († na 1815)
1765 Schilder Jan Apeldoorn in Amersfoort geboren († 1838)
1766 Koningin Karoline Mathilde van Denemarken verblijft in de Doelen
1766 Legaat maakt aanschaf orgel van Bätz in Lutherse kerk mogelijk
1770 Stenen galg op de Galgenberg wordt door houten vervangen
1777 1789 Lakenfabriek Beaune aan de Zuidsingel
1780 Benjamin Cohen geeft opdracht tot bouw huis met de paarse ruitjes (thans Zuidsingel nr. 38)
1780 1782 Abraham Cohen laat huis aan de Westsingel bouwen (thans nr. 43)
1783 Elleboogkerk, officieel Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopneming, ter plaatse van een schuilkerk (statie) gebouwd
1784 Oprichting landelijke Maatschappij tot Nut van het Algemeen (Christelijke grondslag, joden mochten geen lid zijn)
1785 Staatse militairen rukken de stad binnen om te voorkomen dat de burgers te zeer hun privileges zouden verdedigen
1786 1787 Amersfoort tijdelijk zetel Prinsgezinde deel Utrechtse Statenvergadering
1787 Benjamin Cohen stelt zijn huis met de paarse ruitjes ter beschikking van stadhouder Willem V
2 augustus 1787 Reeks ontploffingen verwoest Onze Lieve Vrouwekerk (kruitopslag), 17 doden
1795 Patriottische omwenteling, stadsbestuur heet enige tijd Municipaliteit
1795 1813 De Franse tijd: Bataafse Republiek 1795-1806, Koninkrijk Holland 1806-1810; Franse bezetting 1806-1813
28 december 1797 Commissie uit Departementaal Bestuur 's Lands Utrecht pleegt `staatsgreep` in Amersfoort
1798 Alle kerken voor de wet gelijk gesteld, scheiding Kerk en Staat
1798 Grondwet/Staatsregeling van de Bataafse Republiek
1798 Adellijke titels en voorrechten worden afgeschaft; adellijke titels in 1813 weer ingevoerd
1799 (verdedigings)"Werk aan de Glashut" (de Schans) gebouwd, als onderdeel van de Grebbelinie
1800 1900 Gemiddelde aantal joodse inwoners: 468 (3,4% van de bevolking van gemiddeld 13.800 inwoners)
1803 Besluit tot aanleg bliksembeveiliging op Onze Lieve Vrouwetoren; toren na Franse tijd in bezit van de stad
1803 Het eerste officiële postkantoor in werking in de Krommestraat
1804 Opname Bloklandsgasthuis (uit 1573) in Sint Pietersgasthuis
1804 Artillerie- en Genieschool in de Doelen gevestigd
1804 Stadskinderhuis (uit 1717) opgeheven en gefuseerd met het Burgerweeshuis
1806 1810 Koninkrijk Holland ("vazalstaat" van Frankrijk), onder Lodewijk Napoleon, tot zijn aftreden in 1810
1809 Houten galg op de Galgenberg verwijderd
1809 Schilder Nicolaas Pieneman in Amersfoort geboren, zoon van schilder Jan Willem Pieneman († 1860 te Amsterdam)
1810 1813 Nederland ingelijfd bij Keizerrijk Frankrijk (bij decreet van Rambouillet, 9/7/1810)
1811 Tijdens Franse bezetting (1806-1813) verbod afgekondigd tot begraven in kerken, in 1813 verbod ingetrokken
1811 Installatie van Rechtbank van eerste Aanleg in Amersfoort
1811 Prostitutie alleen in bordelen toegestaan op grond van het Franse wetboek van strafrecht
18 augustus 1811 Decreet van naamsaanneming
29 oktober 1811 Bezoek van Keizer Napoleon I met zijn echtgenote aan Amersfoort
1812 Schilder Johannes Pieter van Wisselingh in Amersfoort geboren († 1899 te Utrecht)
1813 1840 Regeerperiode Koning Willem I
1814 Grondwet van de Vereenigde Nederlanden
1814 Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK) tot stand gekomen
1814 Randenbroek verbouwd
1815 Grondwet voor het Koningrijk der Nederlanden 1815
1816 Koning Willem I stelt Algemeen Reglement voor de Nederlandse Hervormde Kerk op
1816 Afbraak en nieuwbouw Sint Franciscus Xaveriuskerk op 't Zand (Bätz-orgel als in Lutherse Kerk)
1816 Invoering metriek stelsel (in Frankrijk in 1801); bij Muntwet wordt de gulden verdeeld in 100 centen
1816 1826 Werkhuis/werkinstituut tot wering van bedelarij in de Doelen gevestigd
11 september 1816 Besluit Hoge Raad van Adel over de beschrijving van het stadswapen van Amersfoort
1817 Oprichting van de Amersfoortse afdeling van de Maatschappij tot Nut van het Algemeen
1818 Opheffing van de gilden bij Koninklijk Besluit, bezittingen vervielen aan de stadsbesturen
1818 Westsingel nr. 43 wordt als stadhuis in gebruik genomen
29 september 1818 Eerste begrafenis op de RK begraafplaats Utrechtseweg/Nederberg
1820 Bouw van de houten toren op kerk Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopneming (Elleboogkerk); kerk vergroot ca. 1850
1821 Arts Dr. Isaac Michael Weyl (1778-1855) eerste joodse (gekozen) lid van gemeenteraad van Amersfoort en in Nederland
1823 1824 Sloop oude Stadhuis aan de Hof
1823 Jacob van Lennep doet op voetreis door Noordelijke Nederlanden omgeving Amersfoort aan
1824 Jan Cock Blomhoff (laatste opperhoofd VOC op kunstmatig eilandje Decima, in baai Nagasaki) koopt Birkhoven
1825 Een nieuw postkantoor geopend in Wijk Camp 137 (in 1969, Langestaat 86-88), hoek Groenmarkt
3 februari 1825 4 februari 1825 Twee dagen langdurige noordwesterstorm en springvloed; wateroverlast o.a. in Amersfoort
1826 De Doelen weer een kazerne
1827 Sloop van het deel tussen de torens van de Kamperbinnenpoort
1829 Omvang garnizoen 233 man
1829 Gemeenten worden verplicht tot aanleg van begraafplaatsen buiten de stadskern
1829 Begin sloop stadsmuren; in kader werkverschaffing plantsoen of "wandeling" aangelegd
1829 Ideeën om de beken bevaarbaar te maken en realisatie waterverbinding met buitenland, van Rijn naar Zuiderzee
1829 Aanleg, op voormalig Leicester-bastion, van Algemene begraafplaats Achter Davidshof
1829 Westelijke toegang (Windsteeg) van de Sint Joriskerk dichtgemetseld
1830 1839 Belgische Revolutie; België bij verdrag van Londen (1839) van de Nederlanden afgescheiden
1831 Bouw kazerne Rijdende Artillerie Beestenmarkt; voor paardenstallen gebruik stenen Slijkpoort
1831 Begraven in de Sint Joriskerk wordt verboden
1831 Frans Felix richt fabriek van speelkaarten op
1832 Invoering van het Kadaster in Nederland (excl. Limburg; zie 1867)
1833 Randenbroek verbouwd tot huidig uiterlijk
1833 Bruggetje over Beek bij Kleine Koppel verbreed voor paarden en wagens (poortje gesloopt vanaf 1829)
1833 Postkantoor geopend in de Nieuwstraat
1834 Afscheiding, het ontstaan van de Gereformeerde kerken als afscheiding van de Nederlands-hervormde kerk
1834 Wilhelmus Franciscus Nicolaus van Rootselaar in Amersfoort geboren
1835 Utrechtsepoort afgebroken, vervangen door tolhek
1836 Herensociëteit Amicitia opgericht
1837 Verbouwing Lutherse Kerk
1837 "puineren" van de weg naar Oud-Leusden met stenen van de afgebroken muren, gereed 1844
1837 1844 In deze periode sloop van de Slijkpoort
7 juni 1837 Koning Willem I bezoekt Amersfoort
1838 Kamperbuitenpoort afgebroken
1838 Hervormde Gemeente gesticht in de dorpskom Hoogland
1838 Onze Lieve Vrouwetoren wordt eigendom van de stad Amersfoort
1840 1849 Regeerperiode Koning Willem II
1842 Oprichting Kamer van Koophandel in Amersfoort
1842 1843 Onder leiding stadsarchitect Ruitenberg wordt Synagoge vergroot, m.n. rechte oostelijke muur wordt rond gemaakt
1843 Aanleg van plantsoenen op plaats stadsmuur, is gereed gekomen met deel tussen Koningspoort en Koppelpoort
1844 Sloopverbod van poorten en wallen door Koning Willem II, en daarmee van de Koppelpoort
1845 Resten van de ontplofte Onze Lieve Vrouwekerk als werkverschaffing afgebroken
1845 1846 Idee/plan (van 1829) van bevaarbare verbinding Rijn-Eem, weer actueel
1848 Grondwet voor het Koningrijk der Nederlanden 1848
1848 Weekblad "De Arrondissementsbode van Amersfoort" gesticht
1849 Oprichting landelijke Maatschappij tot Nut der Israëlieten
1849 1890 Regeerperiode Koning Willem III
1850 Straatnamen gefixeerd door Gemeenteraadsbesluiten en door straatnaamborden
2 februari 1850 Carel Victor Gerritsen geboren in Amersfoort († 5/7/1905 te Amsterdam)
1851 Gemeentewet (art. 237): geen belemmering door- en uitvoer goederen door lokale belastingen
1851 "Amersfoortsche Courant" opgericht
1851 Postkantoor wordt verplaatst naar Havik
1852 Wet op de Telegraaf 1852
1853 Herstel RK-hiërarchie (één Aartsbisdom, vier Bisdommen) door Pius IX; de grondwet van 1848 maakte dat mogelijk
1853 Gewijzigde Bisdomindeling in Nederland
1853 Aanleg van een zwembad aan/in de Eem
15 augustus 1853 Jan Cock Blomhoff overlijdt; grafsteen aanwezig op voormalige begraafplaats Achter Davidshof
1854 Dag-en kostschool "Instituut Kollewijn" opgericht (voorloper van HBS in 1871)
1855 Doorbraak van de Grebbedijk; water stond tot ten zuiden en oosten van Amersfoort
29 maart 1855 Het postkantoor verhuist van het Havik naar de Krommestraat
1856 Gemeentelijke brandweer opgericht
1856 Ontbinding door Koning Willem III van het sloopverbod (van Koning Willem II) van poorten en wallen uit 1844
1857 Eerste kiesverenigingen in Amersfoortse Courant genoemd: "De Eendracht" en "'t Wapen van Amersfoort"
1857 Vishal verplaatst naar het Lieve Vrouwekerkhof (met toestemming van Hervormde gemeente)
8 september 1857 Gemeente Duist (bestaande uit Duist, De Haar en Zevenhuizen) gaat op in de gemeente Hoogland
1859 Gasfabriek aan de Kamp voor huis- en straatverlichting, tot 1900; destijds geschreven als "Gazfabriek"
1860 Agnietenklooster (Latijnse school gevestigd vanaf 1622) Herenstraat afgebroken
1860 Spoorwegwet: aanleg van staatswege, exploitatie (per 1863) door particulieren
1860 1890 Periode van "van concurrentie naar concentratie": concurrentie spoorwegmaatschappijen m.n. SS, NRS en HIJSM
20 februari 1860 Nederlandsche Centraal Spoorwegmaatschappij (NCS) opgericht in Amsterdam
6 augustus 1860 Amersfoort wordt bij Koninklijk Besluit (KB) als garnizoensplaats aangewezen
1861 Wegens gebrek aan onderhoud, voorstel tot sloop Koppelpoort in gemeenteraad
1861 Amersfoort opgenomen in het telegraafnet (tijdelijk telegraafkantoor in portierswoning van Utrechtsepoort)
1861 Joodse (Israëlitische) scholen worden opgeheven
1 mei 1862 Het postkantoor verhuist van de Krommestraat naar de Singel D 74 (in 1969, Weverssingel 24)
1863 Spoorlijn NCS Utrecht-Amersfoort-Hattem geopend (1864, Hattem-Zwolle, met spoorbrug over de IJssel, in dienst)
1865 1883 Bouw Noordzeekanaal (belang m.n. in relatie tot spoorwegaanleg)
1866 Laatste cholera-epidemie in Nederland
26 maart 1866 Schilder Derk Wiggers in Amersfoort geboren († Den Haag 15/2/1933)
1867 Limburg wordt elfde provincie van Nederland, na ontbinding van de Duitse Bond (1815-1866)
1867 Het postkantoor verhuist naar "De gekroonde Bijenkorf" (in 1970, Kamp nr. 10)
1867 Het postkantoor verhuist naar de hoek Kortegracht/Drieringensteeg
12 april 1867 Naar aanleiding van een conflict, inwijding van tweede Synagoge aan de Kortegracht (noordzijde) hoek Muurhuizen
1869 Oprichting afdeling Amersfoort Maatschappij tot Nut der Israëlieten
1869 1870 Eerste Vaticaans Concilie (Vaticanum I)
1870 1945 Industrialisatie en schaalvergroting in Nederland
1871 Kamer van Koophandel ijvert voor vestiging spoorwegwerkplaats in Amersfoort
1871 Opening gemeentelijke HBS-gebouw (Hogere Burger School) Plantsoen West
6 oktober 1871 Baron Charles Nepveu overleden op landgoed Berg en Dal (huis Boesemberg, resp. Ma Retraite of 't Hoogje)
1872 "Weekblad voor Amersfoort en omstreken" verschijnt
1872 Schilder Piet Mondriaan in Amersfoort geboren († 1/2/1944 te New York)
1873 Oprichting kiesvereniging "Vooruitgang"; door Amersfoortsche Courant "liberaal" genoemd
1873 In dit jaar worden 14 openbare pompen in de stad genoemd
1873 Victor de Stuers publiceert onder de titel "Holland op zijn smalst" een artikel in het literaire tijdschrift `De Gids`.
5 april 1873 Oprichting Amersfoortsche Beiersch-Bierbrouwerij aan Smallepad, eigen spooraansluiting
1874 Spoorlijn HIJSM Amsterdam-Amersfoort ("Oosterspoorweg") geopend
1874 De rolspoorbrug (enkel spoor) over de Eem is vervangen door een dubbelsporige vaste brug
1874 Vestingwet; bebouwing buiten de stad(smuur) voor stedelijk en industrieel gebruik mogelijk
1874 Israëlitische/joodse begraafplaats Soesterweg nr. 126
15 mei 1874 Eerste bier verlaat Amersfoortsche Beiersch-Bierbrouwerij
1875 Vrijmetselaarsloge "Jacob van Campen" opgericht
1876 Spoorlijn HIJSM Amersfoort-Zutphen; volledig dubbelspoor tot Apeldoorn in 1898/1899
15 april 1876 Omnibus (bespannen met paarden) rijdt van einde van de Kamp naar het NCS-station aan het Smallepad
1877 Laatste keer (in de 19e eeuw) dat gemeentebestuur sprak over bevaarbare verbinding Rijn-Eem (idee/plan uit 1829)
1877 Bouw (nieuw) Militair Hospitaal aan de Hogeweg
1877 HIJSM-spoorlijn naar Baarn dubbelspoor gemaakt; volledig dubbelspoor tot Amsterdam in 1882
1878 Oprichting vereniging Flehite met onder meer als doel een museum van oudheden op te richten
1878 Enige grafheuvels op de Leusderhei opgegraven
1879 Als eerste politieke partij wordt de Anti-Revolutionaire Partij (ARP) opgericht in Nederland
1879 Sloop van het Hogerhuis (gebouwd in 1645) aan de Flierbeek i.v.m. bouw Prins Willem III kazerne
1879 Eduard Douwes Dekker (Multatuli) spreekt voor de eerste keer in "Amicitia", daarna weer in 1880 en 1881
21 mei 1879 Rooms-Katholieke kiesvereniging "Recht voor Allen" opgericht
10 september 1879 Concessie verleend aan Houtzaager & Van Veen voor een stoombootdienst tussen Amersfoort en Amsterdam
1880 Oprichting pro-gymnasium Westsingel; in 1882 zesjarig gymnasium, daarvoor Latijnse school, op diverse plaatsen
1882 Sociaal Democratische Bond opgericht in Nederland
1882 Oprichting Amersfoortse Vrijwillige Brandweer
1882 Wijzerplaat van de Onze Lieve Vrouwetoren krijgt twee wijzers i.p.v. één
1883 Bouw Prins Willem III kazerne der Bereden Wapens / cavalerie (afbraak in 1978)
1883 Tijdens bouwhausse vanaf 1875 (woningen en kazernes), oprichting steenfabriek Huet, Overeem & Co
1883 Remonstrantse kerk in de Herenstraat (thans nr. 2, geen kerk)
1883 1887 Stoom Lucifersfabriek "De Eem" in Amersfoort
1884 Gemeentelijke reinigingsdienst opgericht
1885 Meursing koopt stilgelegde garenfabriek (van J. Bonnike) en begint daarin een stoombroodfabriek, later koekfabriek
1885 Rijkscommissie voor de graadmeting en waterpassing
1886 Doleantie, afscheiding o.l.v. Abraham Kuyper
1886 Restauratie en reconstructie Koppelpoort (1883 eerste stappen daartoe)
1886 Spoorlijn HIJSM Amersfoort-Kesteren, opening (kop)station Amersfoort Staat aan de Toegangsweg/Spoorstraat
1886 1956 Eysink Fabrieken N.V. (1886-1939); ARI, Amersfoortse Rijwielindustrie (1946-1956)
1886 Amersfoortse uitgeverij A.M. Slothouwer publiceert het eerste nummer van Tijdschrift voor Geschiedenis
18 februari 1886 HIJSM-spoorweghalte Leusden in dienst
1887 Sloop van de kapel Mariënhof aan de Zuidsingel
1888 Gereformeerde kerk (Zuidsingel nr. 27) gebouwd op de plaats van kapel Mariënhof
1888 Start aanleg van het Bergkwartier
1888 Oprichting van de afdeling Amersfoort van het (protestantse) Werklieden Verbond "Patrimonium"
1888 Dorp "Amersfoort" gesticht in Transvaal, Zuid Afrika
1889 Gedicht Mei van Herman Gorter (met mogelijke verwijzing in de vierde regel naar Amersfoort)
1889 Verlening concessie aan Utrechtse Waterleiding Maatschappij tot aanleg waternet in de stad
1889 Museum Flehite begint in de "Infirmerie" (voorheen militair hospitaal)
1889 Einde Plompetoren/Dieventoren/'t Latijntje als gevangenis
1889 Bouw HIJSM-station Amersfoort Aansluiting Staat (plaats huidige station)
1889 1902 Gratis paarden-omnibusje van hotel "De Vergulde Zwaan" tussen NCS-station en HIJSM-station Amersfoort Staat
1889 1894 Bouw Juliana van Stolberg Infanterie kazerne, deels op grondgebied van Leusden
1889 Zeepziederij van Christoph Pleines gesticht aan de Grote Koppel
1890 1893 Herman Gorter leraar aan het stedelijk gymnasium
1890 1948 Regeerperiode Koningin Wilhelmina (1890-1898: Koningin Emma regentes)
1890 Verdeling van de hoofdspoorlijnen tussen de maatschappijen HIJSM en SS (opheffing NRS)
1890 Huis Aldegonde, aan de Arnhemseweg, als kinderziekenhuis geopend
20 december 1890 Amersfoortsche IJsclub Voorwaarts opgericht
1891 Productie van bier gestaakt in Amersfoortsche Beiersch-Bierbrouwerij
1891 Brabander Coets de Bosson koopt Amersfoortsche Beiersch-Bierbrouwerij
1891 Muziektent bij Sociëteit Amicitia gebouwd door architect W.H. Kam
1892 Spoorlijn naar Utrecht dubbelspoor gemaakt
1892 HIJSM krijgt medegebruik (naast NCS) van de spoorlijn Utrecht-Amersfoort
1892 Het postkantoor op de hoek Kortegracht/Drieringensteeg wordt afgebroken
1892 Sloop van het Pesthuis
1894 Familie Meursing koopt Phoenix brouwerij
1894 Pieter Jelles Troelstra bezoekt de stad; 18/8 sociaal democratische kiesvereniging opgericht
1894 Oprichting van de RK Werkliedenvereniging "Sint Joseph"
1894 Amersfoort wordt aangesloten op het landelijke telefoonnet
1894 Laatste stadsbrouwerij "Het Klaverblad" afgebroken
1894 Oprichting van de Algemene Nederlandse Diamantbewerkersbond, de eerste "moderne" vakbond in Nederland
1894 Muntschat met 3662 gouden en 2015 zilveren munten in de Nieuwstraat gevonden
1894 Grenswijziging met de gemeente Leusden na gereedkomen van de bouw van de Juliana van Stolberg kazerne
1894 Eind december, voortdurende zuidwesterstorm; waterstand van de Eem te hoog voor afvoer van water uit de beken
1894 Afdeling Amersfoort van het Leger des Heils opgericht (1939-2009 gevestigd in het pand Havik nr. 25)
8 augustus 1894 Voor één dag HIJSM-spoorweghalte Nimmerdor aangelegd (met twee afstandseinpalen en een telegraaftoestel)
1895 NCS-spoorweghalte Amersfoort Vlasakkers in dienst (vanaf 1923 "De Vlasakkers" genoemd)
1895 Ontwerp Algemene Begraafplaats Soesterweg nr. 187
13 juni 1896 De eerste woning wordt aanbesteed in het Christaanspark/Kalfsveld bestemd voor de griffier
24 december 1896 Eerste bioscoopvoorstelling in Amersfoort (in "Amicitia" en zaal "De Keizerskroon")
1897 Laatste Hessenkar komt aan in Amersfoort
1897 Eerste Eysink auto in Amersfoort gebouwd
24 oktober 1897 Jhr. Willem Jacob Henri Berend Sandberg geboren te Amersfoort († 9/4/1984 te Amsterdam)
1898 NCS-spoorweghalte Hooglanderveen in dienst (tot 1902 Hooglander-Veen genoemd)
1898 Algemene begraafplaats Soesterweg nr. 187 in gebruik genomen
15 juni 1898 Eerste zgn. klassieke staking in Amersfoort in 19e eeuw, door arbeiders aan villabouw in Christiaanspark (Kalfsveld)
27 september 1898 VVV Amersfoort opgericht
1899 Ontwerp van nieuw politiebureau aan de Utrechtsestraat; gesloopt in 1959
17 augustus 1900 Gemeentelijke gasfabriek aan de Eemstraat/Gaslaan in bedrijf
20 september 1900 HIJSM-stoomtractiedepot aan westzijde van het station in dienst
1901 NCS-spoorweghalte Liendert (wachtpost 25) in dienst
1901 Oprichting van de (socialistische) Amersfoortse Bestuurdersbond (ABB)
1901 Accijns- of Kleppermanshuisje in de Langestraat, tegen het koor van de Sint Joriskerk, afgebroken
19 januari 1901 NCS-spoorweghalte Bloemendalseweg in dienst
1 augustus 1901 Station (gebouw Margadant) in gebruik genomen
1902 Voetgangersluchtbrug/voetbrug tussen Smallepad en Soesterweg, over de spoorlijn, in gebruik
1902 Amersfoortsche Trammaatschappij rijdt met paardentram (op rails) van Kamp naar (nieuwe) station
1902 1904 NCS-spoorlijn Amersfoort-Zwolle dubbelspoor (1902 tot Harderwijk, 1903 tot Wezep)
1902 Klooster Sint Barbara aan de Herenstraat afgebroken
17 januari 1902 Zeepfabriek "De Duif" van Christoph Pleines, Vlasakkerweg/hoek Korte Bergstraat, afgebrand
15 oktober 1902 Feestelijke indienststelling nieuwe NCS/HIJSM-station (ontwerp Margadant) op plaats huidige station Amersfoort Centraal
1903 De Kei (7157 kg) wordt opgegraven op de Varkensmarkt
1903 Israëlitische/joodse begraafplaats op bastion Bloemendalsepoort gesloten
1903 Landelijke Spoorwegstaking; bij NCS waren weinig stakers, werkwilligen kregen toeslag op het loon
1903 Frederik van Eeden steunt onder pseudoniem de landelijke Spoorwegstaking (ook financieel)
1903 1917 Gemiddeld werken er 60 werknemers in de Phoenix brouwerij
1903 Bouwondernemer Piet van Achterbergh richt een zwemschool op
5 december 1903 Acteur en operettezanger Johan Heesters in Amersfoort geboren
1 maart 1904 Wagenwerkplaats HIJSM geopend; architect Margadant
1905 NCS-spoorweghalte Hoevelaken in dienst
1905 Kinderziekenhuis Huis Aldegonde, aan de Arnhemseweg, gesloten
1 mei 1905 NCS-spoorweghalte Amersfoort Koppel, beter bekend als Kleine Koppel, in dienst
1 mei 1905 NCS-spoorweghalte Bloemendalseweg gesloten
1907 Volgelingen van Frederik van Eeden stichten de chocoladefabriek "Walden" aan de Arnhemseweg
1907 Laatste jaar gastelingen (of kostkopers) in Mannenzaal Sint Pieters- en Bloklandsgasthuis
1907 Sint Elisabeth Gast- en Ziekenhuis verhuist van Muurhuizen (thans nrs. 35a en b) naar de Sint Andriesstraat
5 juli 1907 Amersfoorts Mannenkoor opgericht
1908 Bouw van het Rijksopvoedingsgesticht voor jongens op de Berg (ROG)
1908 Landelijke invoering bij wet van de middelbare zomertijd van Amsterdam
1908 Paardenrenbaan Birkhoven aangelegd (800 m); gesloten in 1935
1908 Ramen van pand Kortegracht 21 ('t Juffersgat) dichtgemetseld in opdracht Joodse gemeente
1910 Start Gemeentelijk Waterleidingbedrijf