Westelijke toegang (Windsteeg) van de Sint Joriskerk dichtgemetseld

tot 800 800-900 900-1000 1000-1100 1100-1200 1200-1300 1300-1400 1400-1500 1500-1600 1600-1700 1700-1800 1800-1900 1900-2000 vanaf 2000

1829

Onderwerp(en)

• Kerk/religie/ethos
• Sint Joriskerk
• Kerk en overheid

Bron(nen)

• De Sint-Joriskerk te Amersfoort. Van hofkapel tot kapittelkerk., Drs. K. Emmens (blz. 70,131)
• Amersfoort Magazine Open Monumentendag jrg. 8, nr. 1, Div. auteurs (blz. 10-12)
• De Sint Joriskerk van twaalfhonderd tot heden, H.E. Dekhuyzen (blz. 26)

Gebeurtenis

Boven de toegang bevond zich het zgn. "Keizersglas" ter ere van Karel V. Het gebrandschilderde Keizersglas was in 1553 aangebracht.

Er is slechts een ontwerptekening uit 1553 bekend, met de akte van aanbesteding van het maken van het raamwerk; zie hyperlink "Ontwerptekening Keizersglas".

In de buitenste delen van deze driepas, binnen de 8-vormige delen, is het zegel van Karel V verwerkt. Dit zegel bestond uit de twee zuilen van Hercules (zie hyperlink) en daaromheen gedrapeerd zijn lijfspreuk: "Plus Ultra" (=steeds verder). Deze spreuk stond ook symbool voor zijn imperium, "waarin de zon nooit ondergaat", midden bovenin het keizerlijk wapen. In de onderste delen staat het wapen van de stad.

Het raam is mogelijk verdwenen tijdens de beeldenstorm in 1580 in Amersfoort.

De westelijke toegang is volgens Dekhuyzen `enige eeuwen schier onzichtbaar geweest, door de bouw van een diaconiewoninkje`, dat in de jaren 1930 was vervangen door een transformatorhuisje. Dat huisje is bij de restauratie in de jaren 1960 afgebroken (blz. 26). Voor afbeeldingen van deze `afsluiting`, zie onder `Beeldbank` de fotonummers 13078 en 05641.

Voor uitleg over het doxaal in de Sint Joriskerk, zie de betreffende hyperlink. De informatie bij deze link is met toestemming van BAAC bv. geplaatst op de website. Doxaal wordt ook doksaal, of in de volksmond oksaal genoemd. Voor doxalen elders in het land, zie de voetnoten 2 en 3 in het artikel onder de hyperlink.

Link(s):

• Hercules
• Doxaal Sint Joriskerk
• Beeldbank (Archief Eemland)

Ontwerptekening Keizersglas.

Akte van aanbesteding bij de ontwerptekening van het "Keizersraam", 1553

Transcriptie (dubbel klikken voor een vergroting van de akte)

Ick m[eeste]r Dirck Peters z[oon], metseler, burger t'Amersf[oor]t lye en[de] bekenne mits des[en] als dat ick aengenoomen hebbe, vand[en] kercm[eeste]rs van Sint Georgius kerke binnen Amersf[oor]t te doen maicken een goedt harnisch ¹⁾ van goed[en] grauwen steen mit allen synen Schynckelen ²⁾ soe dat behoirt, twelcke ick well setten en[de] leveren sall boven den vuytganck achter ind[en] v[oor]s[chreven] kercken van boven off neergaen[de] tot het leechste seems boven den duer v[oor]s. Ende belove tselfde werck goet en[de] oprecht te leveren nae tv[oor]s. patroen beter en[de] nyet erger binnen den tyt van zess weken naestcoemen[de] op pene en[de] v[er]buirte tv[oo]rs. werck, scade en[de] int oest die kerck v[oor]s. dair by soude moegen hebben boven twerck v[oor]s. Ende die v[oor]s. kercm[eeste]rs sullen mijn betaelen, terstondt als ick tv[oor]s. werck gelevert hebbe oprecht als v[oor]s. is. Die somme van sestien g[ulden] en[de] tye[n] st[uvers]. Sonder enich Invall. Des t'oirco[n]de Soe hebbe ick m[eeste]r Dirck v[oor]s. mit d[en] kerckm[eest]rs dese v[oor]s. zedeulle ³⁾ elck int sijne onderteykent opten XVen July a[nn]o XVC drieenvyftich. By my Cornelis Volckens z[oon], Steven[n] Dircks, Deyrck Peters

1) harnisch = het netwerk van een gotisch venster

2) schijnkelen = schenkels, benen (hier dus: de "poten")

3) zedeulle = cedule = "schuldbekentenis/contract"

Afgesloten westelijke toegang van de Sint Joriskerk in de Windsteeg

Bouwfasen Sint Joriskerk