Bestrijding van de Lutherij in Amersfoort

tot 800 800-900 900-1000 1000-1100 1100-1200 1200-1300 1300-1400 1400-1500 1500-1600 1600-1700 1700-1800 1800-1900 1900-2000 vanaf 2000

1529

Onderwerp(en)

• Kerk/religie/ethos
• Kerk en overheid

Bron(nen)

• Historische encyclopedie van Amersfoort, Dr. J.A. Brongers (blz. 188)
• 300 jaar Evangelisch Lutherse Kerk Amersfoort, H.J. Poots (blz. 22)

Gebeurtenis

Op de Lutherse kerk (zie bij 1686) staat een gouden zwaan (zie hyperlink "Zwaan") als windwijzer. De zwaan, het symbool van Luther, staat op een bol op de toren. In 1748 is deze zwaan ernstig beschadigd door een orkaan en moest opnieuw worden geplaatst. Daarbij zou in de bol een oorkonde met een gedicht van de predikant zijn gestopt. De oorkonde is nooit teruggevonden. Het gedicht luidt:

God zeegne Luthers Swaan
En laat zyn kerkje groejen
Haar leer moet vaste staan
En tot aan 't einde bloejen
Totdat Hy komen zal
Om zyne leden al
Van hier tot Hem te haalen
Amen Amen!

Bron: Poots, 22

Voor foto's kies als zoekterm Lutherse onder hyperlink "Beeldbank".

DE ZWAAN, HET SYMBOOL VAN LUTHER EN HET LUTHERANISME

Zwaan Luther

De Gereformeerden hebben een haantje,

De Luthersen hebben een zwaantje,

De Roomsen hebben een kruisje,

En de Mennisten een houten huisje.

Maar waarom hebben wij nou toch die zwaan?

Toen de Tsjechische theoloog Johannes Hus, voorloper van de Reformatie, zich in het begin van de 15e eeuw kernachtig uitriep over de misstanden binnen de Roomse Moederkerk, werd hij ter verantwoording geroepen door het hervormingconcilie van Konstanz. Hus kreeg een vrijgeleide van Keizer Sigismund, maar werd toch gevangengenomen en voor ketterij tot de brandstapel veroordeeld op 6 juli 1415.

In afwachting van de voltrekking van het vonnis schreef hij aan zijn gemeente vele brieven en heeft hij het over de tamme ‘gans’ die geen hoogvlieger is en er niet in is geslaagd om de strikken te verbreken. ("hus" is het Boheemse woord voor gans) “Maar andere vogels, die door Gods genade en hun bouw wel hoog kunnen vliegen, zullen hun hinderlagen vernietigen en andere vogels bemachtigen voor Christus Jezus. Hij zal hen sterken en al zijn gelovigen bekrachtigen.”

Luther komt daar in 1531 op terug en schrijft: “Sint Johannes Hus heeft, toen hij uit de gevangenis naar het Boheemse land schreef, over mij voorspeld: Gij zult nu een gans braden (want Hus betekent gans), maar over 100 jaar zult gij een zwaan horen zingen, die gij zult moet verdragen en daar zal het ook bij blijven, zo God het wil."

De zwaan heet een muzikale vogel te zijn. Luther hield veel van muziek en componeerde ook zelf. De bewering dat zwanen al zingend met vreugde sterven sprak hem ook aan. Zo werd de zwaan dus door Luther zelf het symbool van Luther en de Lutherse kerk.

Overgenomen uit: Luther, de lutheranen en de zwaan

Door J.K. Schendelaar

Link(s):

• Johannes Hus
• Beeldbank (Archief Eemland)
• Lutherij