Na verplichte aanmelding waren 769 joden geregistreerd, waaronder enkele tientallen uit Duitsland gevluchte joden: verschil tussen versies

Huidige versie van 1 nov 2024 om 13:22

tot 800 800-900 900-1000 1000-1100 1100-1200 1200-1300 1300-1400 1400-1500 1500-1600 1600-1700 1700-1800 1800-1900 1900-2000 vanaf 2000

1941 tot 1944

Onderwerp(en)

Bron(nen)

Amersfoort '40-'45, J.L. Bloemhof, Drs. J. van der Spek (blz. 97-101)
Geschiedenis van de joden van de Lage Landen, L. Abicht (blz. 242)
Flehite. Historisch jaarboek voor Amersfoort en omstreken., Div. auteurs (blz. 84-111, JB 2019; auteur Jan H. Lodewijks)
`Zullen wij nog terugkeeren.....` De jodenvervolging in Amersfoort tijdens de Tweede Wereldoorlog., K. Ribbens (blz. 124)
De Joden van Amersfoort. Rondom de geschiedenis van een oude sjoel., S. van Adelberg (blz. 6, 132 en 149)
Flehite. Historisch jaarboek voor Amersfoort en omstreken., Div. auteurs (blz. 92-117, JB 2023; auteur Jan H. Lodewijks)

Gebeurtenis

Het aantal vluchtelingen (politieke en joodse) uit het Duitse Rijk tussen begin 1933 en mei 1940 wordt geschat op 34.000, waarvan er vlak voor de Duitse inval nog 15.174 in Nederland verbleven (Abicht).

► In 2019 en 2023 is nader onderzoek gedaan naar o.a. de vraag: Hoeveel Joden woonden in Amersfoort? en: Welke Joodse Amersfoortse inwoners zijn door welke oorzaak gestorven en wie van hen zijn na deportatie naar de diverse soorten nazikampen in de Shoah omgekomen of teruggekeerd. Verder is onderzoek gedaan naar gemengd gehuwden, naar het aantal niet-Nederlandse Joodse inwoners en naar Christen-Joden. Ook is een (naar aantallen geaggregeerd) overzicht gemaakt van de woonadressen in de verschillende wijken van Amersfoort en is (beperkt) onderzoek verricht naar onderduik en emigratie na de oorlog. Zie voor gegevens en een kwantitatieve analyse van de Joodse Amersfoorters (1941-1945), het Jaarboek-artikel 2023. Het artikel uit 2023 is een vervolg/bijstelling van de bijlage in het Jaarboek-artikel 2019.

In Amersfoort waren 769 joodse inwoners door de gemeente geregistreerd op basis van de Duitse Verordening 6/41. De Joden werden daarbij (vanaf februari 1941 tot en met december 1944) geregistreerd met een letter- en nummerduiding:

J, zij die drie of meer Joodse grootouders hadden, de voljoden,

GI, met twee Joodse grootouders, de halfjoden en

GII, met één Joodse grootouder, de kwartjoden.

In die gemeentelijke registratie zijn handmatig (ambtelijk tijdens de oorlog) 25 wijzigingen en doorhalingen aangebracht. Zie voor de reden en de consequenties van deze mutaties, betreffende het aantal Joden en het aantal per categorie-aanduiding, het artikel in Jaarboek 2023. In dat artikel wordt ook geschreven over niet in Amersfoort geregistreerde inwoners.

(zie ook in de tijdbalk bij 1945 (2x), bij aantal kampoverlevenden en het aantal in de nazikampen omgekomenen).

@@ Regel 7: / Regel 7: @@
 |rubrieken={{Rubrieken
 |rubriek=Joods leven
+}}{{Rubrieken
+|rubriek=Militair/belegering/oorlog
+}}{{Rubrieken
+|rubriek=Gezag/macht/overheid
 }}
 |bronnen={{Bronnen
@@ Regel 22: / Regel 26: @@
 }}{{Bronnen
 |bron=De Joden van Amersfoort. Rondom de geschiedenis van een oude sjoel.
-|pagina=blz. 6 en 132
+|pagina=blz. 6, 132 en 149
+}}{{Bronnen
+|bron=Flehite. Historisch jaarboek voor Amersfoort en omstreken.
+|pagina=blz. 92-117, JB 2023; auteur Jan H. Lodewijks
 }}
 }}
 Het aantal vluchtelingen (politieke en joodse) uit het Duitse Rijk tussen begin 1933 en mei 1940 wordt geschat op 34.000, waarvan er vlak voor de Duitse inval nog 15.174 in Nederland verbleven (Abicht).
-Van Adelberg noemt op blz. 6 een aantal van 336 Joden van Amersfoort die niet teruggekeerden. Op blz. 132 van deze bron worden 627 joodse inwoners in 1941 genoemd, op basis van een Duitse lijst (geen bronvermelding).
+► In 2019 en 2023 is nader onderzoek gedaan naar o.a. de vraag: Hoeveel Joden woonden in Amersfoort? en: Welke Joodse Amersfoortse inwoners zijn door welke oorzaak gestorven en wie van hen zijn na deportatie naar de diverse soorten nazikampen in de Shoah omgekomen of teruggekeerd. Verder is onderzoek gedaan naar gemengd gehuwden, naar het aantal niet-Nederlandse Joodse inwoners en naar Christen-Joden. Ook is een (naar aantallen geaggregeerd) overzicht gemaakt van de woonadressen in de verschillende wijken van Amersfoort en is (beperkt) onderzoek verricht naar onderduik en emigratie na de oorlog.
+Zie voor gegevens en een kwantitatieve analyse van de Joodse Amersfoorters (1941-1945), het Jaarboek-artikel 2023. Het artikel uit 2023 is een vervolg/bijstelling van de bijlage in het Jaarboek-artikel 2019.
-Bloemhof noemt dezelfde aantallen als Ribbens, 353 gedeporteerden van de 632 voljoodse inwoners keerden niet terug.
+In Amersfoort waren 769 joodse inwoners door de gemeente geregistreerd op basis van de Duitse Verordening 6/41. De Joden werden daarbij (vanaf februari 1941 tot en met december 1944) geregistreerd met een letter- en nummerduiding:
-► In 2019 is nader onderzoek gedaan naar de vraag: Welke Joodse Amersfoortse inwoners zijn door welke oorzaak gestorven en wie van hen zijn na deportatie naar de diverse soorten nazikampen in de Shoah omgekomen.
+J, zij die drie of meer Joodse grootouders hadden, de voljoden,
-Verwezen wordt naar de analyse en conclusie in '''Bijlage''' hieronder.
-== Links ==
+GI, met twee Joodse grootouders, de halfjoden en
-Bijlage in het artikel: Vier Joodse Amersfoortse gemeenteambtenaren op 1 maart 1941 op Duits bevel ontslagen.
-Wie waren zij en wat gebeurde met hen daarna? van Jan H. Lodewijks in Jaarboek Flehite 2019 blzn. 110-111.
-De bijlage is een vervolg op voetnoot 3 in het artikel.
+GII, met één Joodse grootouder, de kwartjoden.
-voetnoot 3:
+In die gemeentelijke registratie zijn handmatig (ambtelijk tijdens de oorlog) 25 wijzigingen en doorhalingen aangebracht. Zie voor de reden en de consequenties van deze mutaties, betreffende het aantal Joden en het aantal per categorie-aanduiding, het artikel in Jaarboek 2023.
-Kees Ribbens, `Zullen wij nog terugkeeren …. De jodenvervolging in Amersfoort tijdens de Tweede Wereldoorlog` (Amersfoort, 2002), op p. 124: “Uitgaande van 632 ‘voljoodse’ inwoners die op 1 oktober 1941 waren geregistreerd in de stad, betekent dit dat meer dan de helft van de joodse inwoners - zo’n 55% (353 van 632)- de bezetting niet heeft overleefd. Mijn analyse laat een andere verhouding zien: 339 Shoahslachtoffers van 676 Amersfoortse Joden (50,1%). Deze analyse staat in de bijlage aan het einde van dit artikel." einde voetnoot.
+In dat artikel wordt ook geschreven over niet in Amersfoort geregistreerde inwoners.
-* [[media:Bijlage_bij_artkel_5_Jan_H_Lodewijks_Jaarboek_Flehite_2019_blzn_110-111.pdf| '''Bijlage''' ]]
+(zie ook in de tijdbalk bij 1945 (2x), bij aantal kampoverlevenden en het aantal in de nazikampen omgekomenen).