Oudste vermelding naam Havik

tot 800 800-900 900-1000 1000-1100 1100-1200 1200-1300 1300-1400 1400-1500 1500-1600 1600-1700 1700-1800 1800-1900 1900-2000 vanaf 2000

1390

Onderwerp(en)

• Gracht/singel
• Havik
• Straat/wijk/naamgeving

Bron(nen)

• Historische encyclopedie van Amersfoort, Dr. J.A. Brongers (blz. 322)
• Flehite. Historisch jaarboek voor Amersfoort en omstreken., Div. auteurs (blz. 6-21, JB 2005; auteur J. Ayolt Brongers)

Gebeurtenis

Onder de hyperlink "Havik" staat een verkaring van deze naam. Recent onderzoek geeft als een verklaring, dat het Havik mogelijk een haven is geweest, een gebied dat onder invloed stond van het op- en neergaande getij. Vik zou wel bocht betekenen, maar hav is verwant met "haf", "haven" en "heffen". Dit zou betekenen dat de kwestie van de oorspronkelijke loop van de Eem, anders bekeken moet worden. Bron: "Polders in het Amersfoortse stadsgebied", artikel van J. Ayolt Brongers in: Flehite. Historisch jaarboek voor Amersfoort en omstreken 2005, blzn. 6-21.

Het gebied en panden tussen Havik en Bloemendalse Binnenpoort wordt "eindje van de wereld" genoemd. Het "eindje van de wereld" wordt ook als "Thule" geduid. Niet bekend is sinds wanneer deze aanduiding in Amersfoort bestaat. (Ultima) Thule betekent fabelachtig land aan het einde der wereld gelegen of figuurlijk, afgelegen streek, uiterste grens. De uitdrukking komt voor bij Virgilius, of ook geschreven als Vergilius [Georgica 1, 30; zie voetnoot 1) en bij Seneca (Medea 380)]. Thule was het meest noordelijke punt dat bij de Romeinen, in hun rijk bekend was. Het begrip is ook door Vondel en anderen overgenomen.

In het "Liefdehuis Sint Josef" (zie hyperlink; ook geschreven als Sint Jozef), dat op het gebied heeft gestaan (de schoorsteen van de bakkerij en de wasplaats van de nonnen zijn gespaard gebleven) werden ongeneeslijke zieken verzorgd. Een hospice zouden we nu zeggen. Daar werden mensen verzorgd, die aan het einde van hun leven waren. Andere verklaringen zijn, dat nadat een bruggetje in het verlengde van de Lavendelstraat was afgebroken (wanneer?; zie <ref>Op de kaart van J. van Deventer (ca. 1570; kaartnr. 1001_282) en op de kaart van Braun en Hogenberg (na 1641; kaartnummer 1001_289), komt dit bruggetje voor. Zie voor de kaartnummers onder de hyperlink "Kaartencollectie".</ref>), het gebied geïsoleerd kwam te liggen, en ook wel dat in de vroege middeleeuwen, nog voor de bouw van de eerste stadsmuur (gereed ca. 1300), schepen tot dat punt vanuit zee het gebied "Amersfoort" konden benaderen. De eerste verklaring van het "hospice", wordt als zeer aannemelijk aangenomen.

In een akte betreffende een boedelscheiding van de overledene Cornelia Boon in 1863, recordnummer 2446, in de notariële archieven van Archief Eemland, wordt gesproken van een huis "Het Eind der Wereld", Havik F463. Zie bij Archief Eemland onder Notariële Archieven, genealogische bronnen (bij overige), door het recordnummer in te tikken. (in het begin van de 20e eeuw zijn de huisnummers in de stad een aantal keer vernummerd; hernummerlijsten zijn in Archief Eemland beschikbaar; het huisnummer Havik F463 is helaas niet te traceren naar huidig huisnummer resp. locatie)

Zie voor een foto en naamgeving, de hyperlink "Beeldbank" op bestelnummer 50141

Onder hyperlink "Noordzijde Havik" staan impressies van de situatie van de noordzijde van het Havik uit verleden en heden. De huizen met de huidige nrs. 8, 14, 20 en 28, daterend van het begin van de 14 e eeuw, hebben een noklijn haaks op het Havik. De huizen nrs. 14, 20 en 28 hebben nog steeds deze noklijn. De huizen stonden toen aan het water en hadden de entree aan de zijkant (men woonde in de middeleeuwen "aan het Havik" en tegenwoordig "op het Havik" !; de middeleeuwen is de periode van ca. 500 - ca. 1500). Uit archiefonderzoek, m.n. naar de eigenaren van deze panden, blijkt dat deze allen iets met "hout" te maken hadden. Men vermoedt hier mogelijk timmerwerkplaatsen of scheepswerfjes naast de huizen. Bron van de tekening/impressies: Sectie Stadsarcheologie van de gemeente Amersfoort

Link(s):

• Havik
• Eind(j)e van de Wereld
• Beeldbank (Archief Eemland)
• Kaartencollectie (Archief Eemland)
• Liefdehuis Sint Josef

Noordzijde Havik.

voetnoten

<references />