Oudste vermelding van Amersfoorts bier: verschil tussen versies

Huidige versie van 2 apr 2020 om 15:37

tot 800 800-900 900-1000 1000-1100 1100-1200 1200-1300 1300-1400 1400-1500 1500-1600 1600-1700 1700-1800 1800-1900 1900-2000 vanaf 2000

1323

Onderwerp(en)

Bron(nen)

Historische encyclopedie van Amersfoort, Dr. J.A. Brongers (blz. 321)
Zeven eeuwen Amersfoort, H. Halbertsma (blz. 44)
Brouwen aan de Eem. Amersfoort, een Stichtse bierstad in de late Middeleeuwen, L. Alberts (blz. 6)

Gebeurtenis

Het betreft hier, volgens Halbertsma (zonder bronvermelding m.b.t. 1323): maatregelen die Willem, graaf van Henegouwen, Holland en Zeeland (zie hyperlink "Graven van Holland") treft, teneinde de invoer van Amersfoorts bier ter wille van de Hollandse bierbrouwerijen te stremmen. Hij zegt verder: in 1326 komt Amersfoort tot een vergelijk met de graaf, waarbij Amersfoort het recht krijgt het binnen de stadswallen gebrouwen bier tolvrij naar Amsterdam te verschepen.

Brongers noemt op blz. 38 (ook zonder bronvermelding) als oudste vermelding ook 1323, als `Dordrechtenaren klagen over concurrentie`.

Leen Alberts blz. 6 m.b.t. dat `vergelijk`: Het oudste document dat informatie geeft over het Amersfoortse bier is het tolprivilege voor de bierexport naar Amsterdam, dat in het jaar 1326 door de graaf van Holland aan de burgers van Amersfoort werd verleend (zie link Groot Charterboek).

De goede kwaliteit van het water in Amersfoort zorgde ongetwijfeld dat bier van goede kwaliteit werd gebrouwen [het lichte(re) bier werd scherbier, scherpbier of ook scharrebier genoemd en het zwaardere (en dikke) heette koyte of kuyt]. De huidige straatnaam Scherbierstraat herinnert aan de genoemde biersoort.

Leen Alberts spreekt bij het zwaardere bier over: Amersfoorts hoppenbier (zie voor de verschillende soorten bier zijn dissertatie, via de link hieronder).

Het benodigde water werd uit de grachten geput d.m.v. putstoelen, hijsinstallaties, waarmee men het water met emmertjes uit (het midden van) de grachten haalde, waarna het via houten goten naar de brouwerijen werd gevoerd. Ook zal wel gebruik gemaakt zijn van welwater. Amersfoort kent talrijke zgn. artesische bronnen/wellen. Veel van de bierbrouwerijen waren gevestigd langs de Korte- en m.n. de Langegracht. De ligging aan het water was praktisch voor de aanvoer van grondstoffen (hop en granen) en voor de afvoer van het bier.

Leen Alberts (dissertatie: blz. 288-291, handelseditie proefschrift: blz. 444-453): In de middeleeuwen stonden veel bierbrouwerijen aan het Havik. Tot aan de stadsbrand van 1495 die het merendeel verwoestte, waarna ze niet werden herbouwd. Voortaan voornamelijk nog aan Kortegracht en Langegracht.

Link(s):

@@ Regel 20: / Regel 20: @@
 }}
 }}
-Het betreft hier maatregelen door Willem, graaf van Henegouwen, Holland en Zeeland (zie hyperlink "Graven van Holland"), waarbij invoer van Amersfoorts bier ter wille van de Hollandse bierbrouwerijen, wordt verhinderd. In 1326 komt Amersfoort tot een vergelijk met de graaf, waarbij Amersfoort het recht krijgt het binnen de stadswallen gebrouwen bier tolvrij naar Amsterdam te verschepen.
+Het betreft hier, volgens Halbertsma (zonder bronvermelding m.b.t. 1323): maatregelen die Willem, graaf van Henegouwen, Holland en Zeeland (zie hyperlink "Graven van Holland") treft, teneinde de invoer van Amersfoorts bier ter wille van de Hollandse bierbrouwerijen te stremmen. Hij zegt verder: in 1326 komt Amersfoort tot een vergelijk met de graaf, waarbij Amersfoort het recht krijgt het binnen de stadswallen gebrouwen bier tolvrij naar Amsterdam te verschepen.
+Brongers noemt op blz. 38 (ook zonder bronvermelding) als oudste vermelding ook 1323, als `Dordrechtenaren klagen over concurrentie`.
 Leen Alberts blz. 6 m.b.t. dat `vergelijk`:
-Het oudste document dat informatie geeft over het Amersfoortse bier is het tolprivilege voor de bierexport naar Amsterdam, dat in het jaar 1326 door de graaf van Holland aan de burgers van Amersfoort werd verleend.
+Het oudste document dat informatie geeft over het Amersfoortse bier is het tolprivilege voor de bierexport naar Amsterdam, dat in het jaar 1326 door de graaf van Holland aan de burgers van Amersfoort werd verleend (zie link Groot Charterboek).
 De goede kwaliteit van het water in Amersfoort zorgde ongetwijfeld dat bier van goede kwaliteit werd gebrouwen [het lichte(re) bier werd scherbier, scherpbier of ook scharrebier genoemd en het zwaardere (en dikke) heette koyte of kuyt]. De huidige straatnaam Scherbierstraat herinnert aan de genoemde biersoort.
@@ Regel 32: / Regel 34: @@
 Veel van de bierbrouwerijen waren gevestigd langs de Korte- en m.n. de Langegracht. De ligging aan het water was praktisch voor de aanvoer van grondstoffen (hop en granen) en voor de afvoer van het bier.
+Leen Alberts (dissertatie: blz. 288-291, handelseditie proefschrift: blz. 444-453): In de middeleeuwen stonden veel bierbrouwerijen aan het Havik. Tot aan de stadsbrand van 1495 die het merendeel verwoestte, waarna ze niet werden herbouwd. Voortaan voornamelijk nog aan Kortegracht en Langegracht.
 Link(s):
-* [http://www.amersfoort.nl/smartsite.shtml?id=101570 Stookplaats]
 * [http://bier.pagina.nl/ Bier (1)]
 * [https://www.archiefeemland.nl/hulp-bij-onderzoek/tips/historische-encyclopedie/b/bier Bier (2)]
+* [https://www.nederlandsebiercultuur.nl Brouwerijen en biercultuur]
 * [http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_graven_van_Holland Graven van Holland (2)]
+* [https://openaccess.leidenuniv.nl/handle/1887/32961 Dissertatie Leen Alberts]
+* [http://resources.huygens.knaw.nl/registershollandsegrafelijkheid/oorkonde/AW_025 Groot Charterboek Graven van Holland en Zeeland en Heren van Friesland 9/4/1326]