Oudste vermelding van Amersfoorts bier

tot 800 800-900 900-1000 1000-1100 1100-1200 1200-1300 1300-1400 1400-1500 1500-1600 1600-1700 1700-1800 1800-1900 1900-2000 vanaf 2000

1323

Onderwerp(en)

• Bier
• Nijverh./industrie/diensten

Bron(nen)

• Historische encyclopedie van Amersfoort, Dr. J.A. Brongers (blz. 321)
• Zeven eeuwen Amersfoort, H. Halbertsma (blz. 44)
• Brouwen aan de Eem. Amersfoort, een Stichtse bierstad in de late Middeleeuwen, L. Alberts (blz. 6)

Gebeurtenis

Het betreft hier, volgens Halbertsma (zonder bronvermelding m.b.t. 1323): maatregelen die Willem, graaf van Henegouwen, Holland en Zeeland (zie hyperlink "Graven van Holland") treft, teneinde de invoer van Amersfoorts bier ter wille van de Hollandse bierbrouwerijen te stremmen. Hij zegt verder: in 1326 komt Amersfoort tot een vergelijk met de graaf, waarbij Amersfoort het recht krijgt het binnen de stadswallen gebrouwen bier tolvrij naar Amsterdam te verschepen.

Brongers noemt op blz. 38 (ook zonder bronvermelding) als oudste vermelding ook 1323, als Dordrechtenaren klagen over concurrentie.

Leen Alberts blz. 6 m.b.t. dat `vergelijk`: Het oudste document dat informatie geeft over het Amersfoortse bier is het tolprivilege voor de bierexport naar Amsterdam, dat in het jaar 1326 door de graaf van Holland aan de burgers van Amersfoort werd verleend.

De goede kwaliteit van het water in Amersfoort zorgde ongetwijfeld dat bier van goede kwaliteit werd gebrouwen [het lichte(re) bier werd scherbier, scherpbier of ook scharrebier genoemd en het zwaardere (en dikke) heette koyte of kuyt]. De huidige straatnaam Scherbierstraat herinnert aan de genoemde biersoort.

Leen Alberts spreekt bij het zwaardere bier over: Amersfoorts hoppenbier (zie voor de verschillende soorten bier zijn dissertatie, via de link hieronder).

Het benodigde water werd uit de grachten geput d.m.v. putstoelen, hijsinstallaties, waarmee men het water met emmertjes uit (het midden van) de grachten haalde, waarna het via houten goten naar de brouwerijen werd gevoerd. Ook zal wel gebruik gemaakt zijn van welwater. Amersfoort kent talrijke zgn. artesische bronnen/wellen. Veel van de bierbrouwerijen waren gevestigd langs de Korte- en m.n. de Langegracht. De ligging aan het water was praktisch voor de aanvoer van grondstoffen (hop en granen) en voor de afvoer van het bier.

Link(s):

• Stookplaats
• Bier (1)
• Bier (2)
• Graven van Holland (2)
• Dissertatie Leen Alberts
• Groot Charterboek Graven van Holland en Zeeland en Heren van Friesland 10/12/1326