Vondst Mariabeeldje aanleiding vergroting Onze Lieve Vrouwekapel en bouw van de Onze Lieve Vrouwetoren

tot 800 800-900 900-1000 1000-1100 1100-1200 1200-1300 1300-1400 1400-1500 1500-1600 1600-1700 1700-1800 1800-1900 1900-2000 vanaf 2000

na 1444

Onderwerp(en)

• OLV-toren/-kapel/-kerk

Bron(nen)

• Toren door de tijd. Bouwen en restaureren in pelgrimsstad Amersfoort., C. van den Braber (blz. 12)
• In het water gevonden, Dick de Boer en Ludo Jongen

Gebeurtenis

Amersfoort wordt sindsdien nadrukkelijker een bedevaartstad (pelgrimsstad). De bouwmeester van de toren was Jacob van den Borch, die ook betrokken was bij de bouw van de Domtoren in Utrecht. De toren kwam omstreeks 1500 gereed. De bouw van de toren en van de bijbehorende kerk werd mogelijk, omdat Amersfoort na de vondst van het Mariabeeldje een bedevaartsoord was geworden. Aan het beeldje werden wonderen toegeschreven (bij voorbeeld, zieken genazen na aansteken van een kaars en bidden bij het beeldje, een mirakel of Mariawonder; vandaar ook de naam Krankeledenstraat). Vele pelgrims kwamen naar Amersfoort. Met hun geldelijke bijdragen werd de bouw van toren en van de kerk mogelijk gemaakt. De kerk werd een "uitbouw" van de reeds aanwezige Onze Lieve Vrouwe Kapel (de contouren van deze kapel zijn met zwarte stenen in het plaveisel van het OLV-kerkhof aangebracht; de contouren van de kerk met grijze stenen). De kerk werd door een ontploffing op 2 augustus 1787 totaal verwoest, doordat een soldaat onvoorzichtig handelde in de nabijheid van de springstoffen die in de kerk lagen opgeslagen. Stadhouder Willem V verbleef toen enige tijd in Amersfoort, omdat hij door de patriotten uit Den Haag was verdreven. Hij had een deel van zijn troepen meegenomen en hij gebruikte de kerk als munitieopslagplaats (zie bij 1787). De kerk is nooit hergebouwd. Omdat toren en kerk los van elkaar stonden, is de toren blijven staan.

Sinds 1 april 1997 hangen er in de toren twee carillons, het oude Hemony-carillon en een modern, gebouwd door de firma Eijsbouts uit Asten. Met de 93 klokken, die nu aanwezig zijn kan elke gewenste muziek ten gehore gebracht worden. In 2000 heeft men bovendien nog zeven luiklokken, een zogenaamd zevengelui, aangebracht. Daarmee is het aantal klokken in de toren nu honderd. De Onze Lieve Vrouwetoren is tussen 1993 en 1996 gerestaureerd voor ? elf miljoen gulden. De toren is 98 meter en 33 centimeter hoog. Er wordt gezegd dat men niet hoger mocht bouwen, want dan zou hij hoger worden dan de Utrechtse Dom en dat wilde de bisschop van Utrecht niet. Het is niet zeker of dit waar is.

Met als aanleiding de vondst van het Mariabeeldje in 1444, werd er een jaarlijkse (vanaf 1446) Vrouwevaart (op de zondag voor Pinksteren) gehouden, tot het jaar 1720. Vanaf 1933 tot heden is deze traditie van een jaarlijkse ommegang in ere hersteld.

In het zgn. Mirakelboek staat een lijst met genezen pelgrims. Het Mirakelboek bevindt zich in Archief Eemland: Toegangsnummer: 0169.01. Archieftitel: Rooms-Katholieke statie (sinds 1855 parochie) Sint Franciscus Xaverius of Soli Deo Gloria te Amersfoort. Zie voor een particuliere internetsite met daarop het Mirakelboek, de hyperlink `Mirakelboek`. Voor de hertaling van de Middeleeuwse teksten uit het Mirakelboek naar modern Nederlands, wordt verwezen naar het boek van De Boer en Jongen.

De gedwongen Reformatie in 1579 betekende het einde van de stad als bedevaartsoord.

Zie voor een ander wonder uit 1340, het zgn. "hostiewonder", onder de hyperlink "Mirakel".

Zie ook bij het onderwerp, bij "OLV-toren/OLV-kapel".

Voor foto's kies als zoekterm OLV toren, onder hyperlink "Beeldbank".

Link(s):

• Vondst Mariabeeldje
• Mariawonder
• Beeldbank (Archief Eemland)
• Mirakel
• Mirakelboek